Toen ik startte met werken in de zorg werd net de basis gelegd van de verzuiling in de zorg. Vanwege politieke druk gingen zorginstellingen fuseren. Van 1 naar 10 tot zelfs meer dan 40 instellingen per organisatie. Dit alles zou kostenbesparend zijn maar niets werd minder waar.
Wat houdt deze verzuiling in?
Deze verzuiling is begonnen toen de organisaties zo groot groeiden dat er hoofdkantoren hun intreding namen in de zorg en hele etages zich vulden met medewerkers die geen direct cliëntcontact kenden. Er ontstonden managers boven de managers.
De Zorgmanager had alle touwtjes in handen. Iedereen is direct bij de leiding en cliënt betrokken. Lijntjes zijn kort en iedereen werkt naast elkaar om de zorg voor de cliënt zo goed mogelijk te realiseren.
Anno 2015 heeft een gemiddelde zorgmanager nog maar weinig touwtjes in handen, de rest zit onder andere pilaren met hun eigen visie, budget en leidinggevenden. Doordat in het bovenste plaatje de hoofden en managers meerdere instellingen onder zich hebben (zelfs de zorgmanagers van tegenwoordig hebben er vaak meer dan 1 onder hun hoedde), mist dit een bepaalde betrokkenheid bij locaties en vooral het directe cliëntcontact. Hierdoor is iedere functie voornamelijk met zichzelf bezig.
Men is bezig met vraagstukken als:
- Hoe kan ik mijn budget vergroten of behouden – door zoveel mogelijk andere functies met budgettaire kosten op te schepen en zo min mogelijk op eigen budget af te schrijven vergroot ik mijn budget voor eigen projecten. Er wordt niets uitgegeven dat deze manager niet belangrijk vindt
- Hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn functie belangrijk gevonden wordt – door bij alles wat ook maar enigszins te maken heeft met mijn functie betrokken te willen zijn en mijn visie erop te willen geven vergroot ik mijn macht en maak ik mezelf belangrijk.
- Hoe zorg ik ervoor dat ik de baas ben over deze functie – Door te zorgen dat men bij alles aan mij toestemming moet vragen en mijn medewerkers niet zonder toestemming ingezet worden hou ik controle over mijn functie
- Hoe zorg ik ervoor dat mijn functie niet “vervuilt” met werkzaamheden die ik niet bij mijn functie vind horen- door te zorgen dat mijn team niet ingezet wordt zonder mijn toestemming en klusjes die ik niet belangrijk genoeg vind af te schuiven op andere disciplines
Hierdoor missen we de samenhorigheid in de zorg. De lijnen worden langer en de ruis is hierdoor groter. Macht viert hoogtij binnen dit soort setting en zowel kleine als grote beslissingen kosten onnodig veel tijd en worden belemmerd door deze machtsstrijd.
Door de verzuiling is iedereen aan het vechten voor zijn eigen discipline. Wanneer er iets buiten het patroon gebeurt dan heb je al snel dat iedereen er zijn zegje over wilt doen. Daardoor duurt een overleg langer en is het ingewikkelder dan noodzakelijk. Wil je een feest organiseren en heb je daarbij hulp van catering en TD nodig dan zal daar eerst op management niveau beslissingen over gemaakt moeten worden welke discipline hier hoeveel tijd en geld in stopt. Zelfde geldt over de kosten van zo een feestje. Vroeger besliste de zorgmanager dat en was de kous daarmee af.
Door de verzuiling missen we een aantal belangrijke componenten die de zorg beter maken. De verzuiling bellemerd:
- samenwerking in zijn algemeen
- gemeenschappelijke doelen stellen
- gezamenlijk verantwoordelijk voelen voor financiën
- communicatie met zo min mogelijk ruis
- zo dicht mogelijk bij de cliënt staan, korte lijnen
- cliënt centraal kunnen stellen
- efficiënt kunnen werken
- initiatieven (vanaf de werkvloer) snel op kunnen pakken en gezamenlijk ondersteunen
Verzuiling in de zorg ontzuilen
Daar ligt zeker de toekomst. De zorgmanager heeft dan weer over ALLE disciplines de zeggenschap en al die tussenpilaren verdwijnen, alle ruis is weg en iedereen kent de cliënten die zijn salaris betalen. Als we het doorzetten dan zetten we daar nog zelforganiserende professionals bij die zich verantwoordelijk voelen, erkenning en waardering krijgen voor hun initiatieven. Initiatieven die nu vaak in een kast belanden omdat het uit een ander budget moet komen of er een andere discipline is die hier niet aan mee wilt werken. Dat zou de zorg kwalitatief een heel stuk verbeteren!
Ik ben er van overtuigt dat in de komende jaren de kanteling doorzet en men gaat kiezen voor kwalitatief betere zorg van ofwel kleinere zorgorganisaties ofwel zorgorganisaties die het is gelukt deze verzuiling te elimineren. Voor degene waar dit niet bij lukt (en ik denk werkelijk dat dit vreselijk moeilijk zal zijn om voor elkaar te krijgen) zal het uiteindelijk betekenen dat zowel de klanten als medewerkers kiezen voor een organisatie die dichter bij de klant staat en zijn medewerkers waardeert. Gevolg zal zijn dat veel grote reuze instellingen ten onder zullen gaan. Hopelijk zijn er dan genoeg zorgondernemers om al deze hulpbehoevenden op te vangen en betere zorg aan te bieden!